Pozbądź się presji i błędnych przekonań
Na początku warto rozprawić się z presją, którą odczuwają młode osoby. Uwierz mi, wiem, co przechodzisz – sama często nieświadomie porównuję się do innych osób w podobnym wieku, czując wyrzuty sumienia, że wciąż robię za mało i muszę się pospieszyć, by mieć ogarnięte życie przed 30.
Poczucie bycia w tyle, potrzeba posiadania ułożonego życia, wygórowane oczekiwania – zawdzięczamy to w dużym stopniu social mediom, które tętnią historiami sukcesu młodych przedsiębiorców. I choć takie historie niektórych mogą motywować (hej, bo skoro jemu się udało, to ja też mogę to osiągnąć), to jednak większość osób odczuwa niechęć do podejmowania działań (bo jestem tak bardzo w tyle w porównaniu do niego, że na pewno jest już za późno). Czytając artykuły w Forbesie o zdolnych osobach „25 under 25”, czy „30 under 30”, odczuwamy jednocześnie dumę z równolatków, ale także czujemy, że coś robimy nie tak. Starsi bliscy i znajomi powtarzają nam, że trzeba korzystać z życia, bo 20 lat ma się tylko raz, ale jednak musimy być ostrożni i myśleć o przyszłości. Nie wiemy, w którą stronę iść, co dokładnie chcemy robić, od czego zacząć, a to wszystko powoduje, że czujemy się zmęczeni, na samym początku naszego dorosłego życia.
Jest jedno rozwiązanie na to uczucie. Przestań porównywać się do innych, zacznij do siebie z przeszłości. Definicja sukcesu dla każdego jest inna – dla Ciebie może to być dochodowy biznes, dzięki któremu przejdziesz na szybszą emeryturę, dla kogoś innego podróżowanie po świecie, a jeszcze dla innej osoby zakup domu i założenie rodziny. Ile osób, tyle możliwości, więc porównywanie się najzwyczajniej nie ma sensu i drenuje nas z energii, którą mogłybyśmy przeznaczyć na realizowanie własnych celów. Pozbądź się presji raz na zawsze i doceń drogę, którą przeszłaś. Pamiętaj, że każdego z nas charakteryzują inne doświadczenia, inna sytuacja życiowa, a to wszystko wpływa na to, gdzie znajdujesz się teraz. Czasami będziesz czuła, że stoisz w miejscu, czasami się cofniesz, ale ważne, byś regularnie próbowała iść do przodu. Jeśli otaczają Cię znajomi, którzy zamiast inspirować raczej demotywują i wywierają presję, zrezygnuj ze spędzania czasu z nimi. Zrób to dla siebie!
Początek dorosłości to także świetny moment na przepracowanie swojej relacji z pieniędzmi, by nie powielać szkodliwych nawyków. Zastanów się, jak radzisz sobie z finansami. Nie potrafisz oszczędzać i wydajesz wszystko co masz? A może tak bardzo zaciskasz pasa, że nie pozwalasz sobie na żadne przyjemności? Może w Twoim domu rodzinnym pieniądze były tematem tabu i nie potrafisz o nich swobodnie rozmawiać? Niektóre osoby uważają też, że zainteresowanie pieniędzmi czyni ich materialistami (bzdura!). Może myślisz, że masz za mało pieniędzy, by inwestować albo uważasz, że jesteś na to za młoda? Pieniądze są dla Ciebie jedynym miernikiem sukcesu? Finanse uważasz za trudne i nudne, więc wolisz unikać tego tematu? A może myślisz, że nigdy nie będziesz w stanie zarabiać satysfakcjonujących sum?
Ile doświadczeń życiowych, tyle może siedzieć w nas niezdrowych przekonań. Niektóre z nich wymagają pomocy specjalisty, do niektórych wystarczy samodzielna edukacja. Ważne, byś zastanowiła się już teraz, czym są dla Ciebie pieniądze i wypisała wszystkie skojarzenia z nimi, zasłyszane zdania, uczucia i myśli, które pojawią się w Twojej głowie. Zauważ, które przekonania mogą być problematyczne w dążeniu do finansowej niezależności i rozpocznij pracę nad nimi.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w określeniu, które przekonania są szkodliwe, jesteśmy tu dla Ciebie – możesz zadać pytanie w grupie na Facebooku lub napisać do nas bezpośrednio na kontakt@girlsmoneyclub.pl.
Od czego zacząć ogarnianie swoich finansów?
Przepracowałaś już presję otoczenia oraz szkodliwe przekonania, w takim razie czas na konkretne działanie. Nie daj sobie wmówić, że masz jeszcze czas. Owszem, inwestowanie można zacząć dosłownie w KAŻDYM wieku, ale po co czekać? Im wcześniej zaczniesz, tym szybciej będziesz zbierać żniwa. Nie słuchaj znajomych, którzy będą namawiać Cię do ciągłego wydawania pieniędzy w imię filozofii YOLO (You Only Live Once). Zapewniam Cię jako 25-latka, że możesz korzystać z życia i jednocześnie myśleć o przyszłości!
Na początku określ swoje cele finansowe. Czego tak naprawdę chcesz? Kupić mieszkanie w Hiszpanii? Wyjechać na rok w podróż po Azji? Otworzyć własną restaurację? Mieć biznes online? Odłożyć pieniądze na założenie rodziny? Osiągnąć awans w swojej pracy? Nie bój się marzyć – ustal swoje cele życiowe oraz finansowe, które Cię ekscytują i określ, jakie kroki musisz podjąć, by je zrealizować.
Okej, ale co w sytuacji, gdy wypisałaś cele, ale nie wiesz co zrobić, by je osiągnąć? Skup się na edukacji! Wiele testów i badań wskazuje na to, że najlepiej przyswajamy i przetwarzamy informacje, gdy mamy 18-35 lat. Oczywiście nie oznacza to, że później mamy problemy z nauką – chodzi bardziej o to, że mając 35+ lat jesteśmy już mocno ukierunkowani przez nasze doświadczenia oraz mamy utrwalony sposób myślenia, a zatem przyswajanie nowych idei i nawyków może zająć nam nieco więcej czasu. By zachować zdrowie mózgu, warto zacząć go trenować będąc młodym, karmić zdrową żywnością, niwelować stres, ćwiczyć fizycznie i dbać o to, by się rozwijał – dzięki temu nawet w wieku emerytalnym zachowamy jasność i otwartość umysłu. Wystarczy spojrzeć na najsłynniejszego inwestora Warrena Buffetta, który ma 93 lata albo jego przyjaciela Charliego Mungera, który w wieku 99 lat pozostaje aktywny zawodowo jako inwestor i wiceprezes Berkshire Hathaway. Nie czekaj na to, aż będziesz zmuszona do edukowania się finansowo, bo nie będzie Cię stać na satysfakcjonujące życie. Zadbaj o siebie jak najszybciej, nie tylko czytając książki czy przerabiając kursy, ale także rozmawiając z innymi, bardziej doświadczonymi osobami.
I tu dochodzimy do ważnego punktu – znajdź sobie mentora lub mentorkę! Osobę, która jest już w tym punkcie, w którym chcesz być. Postaraj się spotkać osobiście z tą osobą (lub osobami), złapać z nimi kontakt, a przynajmniej śledzić ich działalność np. w social mediach. Dzięki temu możesz uniknąć wielu błędów oraz poznawać nowe perspektywy. Pamiętaj jednak, by wybrać osobę autentyczną, która mówi szczerze nie tylko o swoich sukcesach, ale także porażkach, a nie kogoś, kto przedstawia się jako osobę nieomylną i eksperta „od wszystkiego”.
Ważnym krokiem na początku Twojej finansowej drogi jest także nauka konstruowania budżetu oraz zbudowanie poduszki finansowej. Pamiętaj, by nie wymagać od siebie zbyt wiele – młody wiek rządzi się specyficznymi prawami, to najlepszy wiek na popełnianie błędów i eksperymentowanie! Spróbuj różnych metod prowadzenia budżetu, by w końcu znaleźć narzędzie, które odpowiada Twoim potrzebom.
Uważaj na kredyty konsumpcyjne. Posiadanie rzeczy, na które nas nie stać powoduje, że stajemy się ich niewolnikami. Jeśli korzystasz z nich rzadko i zawsze spłacasz je w terminie, nie ma powodu do obaw. Jeśli jednak zamawiasz rzeczy kompulsywnie, często stresując się, czy starczy Ci pieniędzy na ich spłatę, a może nawet zdarza Ci się wpaść w spiralę długów… wówczas zastanów się, czy problem nie leży gdzieś indziej. Tkwienie w pułapce kredytów konsumpcyjnych często jest spowodowane zaspokojeniem emocjonalnych braków lub uzależnieniem od dopaminy. W końcu zakupy powodują u nas gwałtowny wyrzut tego neuroprzekaźnika, wprowadzając nas w stan euforii. Pamiętaj, że niepotrzebne rzeczy poprawiają humor na chwilę, w końcu zostawiając nas w psychicznym dołku.
Nie jest za wcześnie, by myśleć o emeryturze
Zdaję sobie sprawę, że wyobrażenie siebie w wieku 60 lat to dla większości 20-latków abstrakcja. Ale myślenie o tym opłaci się w przyszłości. Spójrz, jak działa magia procentu składanego i dlaczego Albert Einstein nazywał go „ósmym cudem świata”.
Procent składany potrafi zdziałać cuda, dlatego powinnaś jak najwcześniej inwestować z jego pomocą. Obecnie masz tak dużo możliwości inwestycyjnych, że aż szkoda z nich nie skorzystać. Dowiedz się, jak działają programy emerytalne, takie jak IKE i IKZE, ale zwróć uwagę również na inne instrumenty finansowe. Możesz skorzystać z obligacji, ETFów, akcji, metali szlachetnych czy… kryptowalut. Przetestuj swój charakter i stosunek do ryzyka, nie bój się eksperymentować – jak nie teraz, to kiedy? Inwestowanie to maraton, a nie sprint. Pozbądź się przekonania, że tylko bogate osoby mogą inwestować. W dzisiejszych czasach popularne staje się mikroinwestowanie – jest to najlepszy sposób na rozpoczęcie swojej przygody z inwestycjami.
Pamiętaj, że warto rozpocząć w tym wieku inwestowanie nie tylko w finanse, ale także w inne obszary życia. Inwestuj w swoje relacje – pozbądź się toksycznych osób, które zabierają Ci energię, a skup się na bliskich, którzy są wsparciem. Szukaj osób o podobnych wartościach na różnych tematycznych eventach, rozmawiaj z nimi i bądź otwarta. Inwestuj w swoją edukacje i kompetencje – w cyfrowych czasach, gdy technologia przeżywa swój boom bardzo ważna jest umiejętność adaptowania się do zmian, elastyczność i kreatywność. Inwestuj w swoje doświadczenia – marzy Ci się solo podróż? Go for it! Inwestuj także w swoje zdrowie – ćwicz ciało, staraj się odżywiać zdrowo zamiast codziennie stołować się w fast-foodach i pić alkohol bez umiaru w każdy weekend. Nie martw się tym, że znajomi będą Cię wyśmiewać i oceniać. Gwarantuję Ci, że za kilkanaście lat nie będziesz żałować tego, że postawiłaś siebie na pierwszym miejscu. A Twoje dobre decyzje tylko zweryfikują wszystkie fałszywe znajomości – wiem, co mówię, bo gdy zaczęłam działać w Internecie na prywatnym Instagramie z 400 osób zostało tylko 50, które kibicują mi w moich działaniach. 😉
Na koniec – kilka słów z życia 25-latki
Zdaję sobie sprawę, że ten artykuł zawiera w sobie dużo informacji, na które możesz nie mieć teraz przestrzeni w swoim życiu. I to jest okej! Wiadomo, łatwiej mówić, trudniej zrobić. Ja sama nie realizuję wszystkich rad, którymi się z Tobą podzieliłam – moja poduszka finansowa jest w druzgocącym stanie przez prawie roczną podróż po południowej Europie, a inwestycje też nie są w tak dobrej formie, jakbym chciała. Moja wytrzymałość fizyczna podupadła przez brak regularnych ćwiczeń, zdarza się, że jem bardzo niezdrowo, a z social mediów uciekło już sporo osób. Czy się tym przejmuję? Czasami dopada mnie gorszy humor, ale wówczas przypominam sobie, że 22-letnia Ewa nawet nie miała śmiałości marzyć o tym, co aktualnie jest moją rzeczywistością. Skupiam się na tym, by docenić siebie za progres i pozwalać sobie na słabości, jednocześnie nie tracąc celu z oczu. Gorsze okresy będą się pojawiać na każdym etapie naszego życia (jak i na giełdzie – raz mamy bessę, raz hossę), jednak najważniejsze, by za każdym razem wracać na wyznaczoną przez nas drogę. Jeśli czujesz, że to wszystko to dla Ciebie za dużo, wybierz drobny cel, najbardziej prosty (np. oszczędzenie 500 złotych) i spróbuj go zrealizować. Trzymam za Ciebie kciuki! A jeśli potrzebujesz koleżanki, która Cię wysłucha, napisz do mnie bezpośrednio na Instagramie @futurevva. 😊
Jeden artykuł to zdecydowanie za mało, by poruszyć możliwości, które mamy w młodym wieku. Już 15 listopada na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie poprowadzę wystąpienie „Zarządzanie finansami i budowanie kariery w młodym wieku – warsztaty dla osób 20+”. Obiecuję dużo merytoryki, case study, wskazówki i historie z mojego doświadczenia. Więcej informacji o konferencji Women Invest znajdziesz tutaj. Mam nadzieję, że się zobaczymy!
