Budowanie oszczędności na ogół nie jest łatwym zadaniem w świecie, w którym koszty życia rosną, a dookoła nas jest pełno pokus, aby wydać więcej pieniędzy. Jak więc robić to mądrze?
I, co najważniejsze, jak sprawić, aby budowanie oszczędności przyczyniało się nie tylko do naszego poczucia bezpieczeństwa, ale także sprawiało, że jakość naszego życia będzie się stopniowo poprawiać?
Narzędziem, które przyda Ci się na tej drodze, jest fundusz celowy. To forma oszczędzania, która sprawi, że z dnia na dzień, z miesiąca na miesiąc, będziesz coraz bliżej spełniania swoich marzeń i osiągania ważnych dla Ciebie celów.
Czym jest fundusz celowy?
Jak dotychczas, wspominałam wielokrotnie, że pierwszym krokiem do zatroszczenia się o swoje finanse jest budowa poduszki finansowej, czyli oszczędności na nieprzewidziane wydatki. Finansowa poduszka bezpieczeństwa ma jeden główny cel: zapewnienie poczucia spokoju i bezpieczeństwo w razie zwolnienia z pracy, choroby, nagłej awarii sprzętu, itd.
Więcej o poduszce finansowej przeczytasz w artykule Poduszka finansowa – jak ją zbudować i gdzie trzymać oraz posłuchasz w 3. odcinku podcastu Girls Money Club.
Tymczasem fundusz celowy to oszczędności, które przeznaczasz na konkretny cel w przyszłości: wkład własny na mieszkanie, wymarzoną podróż, rower, itd. Są to więc pieniądze, które są przeznaczone na wydatki, które jesteś w stanie przewidzieć lub wręcz samodzielnie zaplanujesz.
Fundusz celowy tworzysz po tym, jak określisz swoje cele finansowe – a służy on do tego, abyś mogła te cele jak najprościej i najszybciej osiągnąć. To oznacza, że możesz stworzyć kilka funduszy celowych, spośród których każdy służy oszczędzaniu na jeden konkretny cel.
Przykładami celów finansowych są:
- wkład własny na mieszkanie
- remont domu
- nowy samochód, nowe opony do samochodu, itd.
- wymarzone wakacje
- oszczędności na wydatki świąteczne
- fundusze na swoje zdrowie (okulary korekcyjne, planowane zabiegi)
- fundusze na weterynarza (gdy mamy pupila)
- wyprawka dla dziecka do szkoły
- własne wesele lub prezent na czyjeś wesele
- prezenty urodzinowe
- ubrania na specjalną okazję
- fundusz na podatki (od nieruchomości, od zysków kapitałowych, itd.)
- i tak dalej…
Jak widzisz, każdy z powyższych celów finansowych ma wspólną cechę: można ten konkretny wydatek przewidzieć i jakoś umieścić w czasie. Nie zawsze łatwo jest ocenić docelową kwotę albo określić ramy czasowe takiego wydatku (kto robił remont mieszkania, ten wie… 😉), podobnie jak nie zawsze dany cel finansowy jest czymś przyjemnym (ach, te podatki 😉).
Ale jedno nie ulega wątpliwości: żaden z powyższych wydatków na ogół nie jest dla nas niespodzianką – więc przygotowanie się do niego lub wręcz zaplanowanie go sprawi, że czujemy większą stabilność w naszych finansach (gdy np. w grudniu nie musimy wyczarowywać dodatkowej kasy na zorganizowanie świąt, bo mamy już ją odłożoną), a nawet ekscytację, że dany cel da się zrealizować (tropikalne wakacje w zimie zapewniają motywację do oszczędzania na dobrych kilka miesięcy).
Poduszka finansowa a fundusz celowy – kluczowe różnice
Aby lepiej zobrazować ideę funduszu celowego, warto podkreślić jeszcze kilka dodatkowych różnic między tym pojęciem a poduszką finansową. Oto kilka pytań, które wyjaśnią te różnice.
- Jaki jest główny cel?
Poduszka finansowa: zabezpieczenie na wypadek nieplanowanych wydatków w przyszłości. Poduszka finansowa to Twoje oszczędności na „gorsze czasy” i (potencjalne) nieprzyjemne niespodzianki.
Fundusz celowy: oszczędzanie na konkretny cel. Fundusze celowe służą oszczędzaniu na cele, które sama sobie wyznaczasz: do których dążysz i które będą dla Ciebie źródłem satysfakcji i radości.
- Ile kont trzeba mieć?
Poduszka finansowa: każdej osobie wystarczy jedna poduszka finansowa
Fundusz celowy: możesz mieć kilka funduszy celowych, jeśli masz kilka celów, na które oszczędzasz
- Jaką kwotę pieniędzy trzeba mieć?
Poduszka finansowa: równowartość 3-6 miesięcznych wydatków (lub ogólnie: taka kwota pieniędzy, z którą czujesz się spokojnie na wypadek nieprzewidzianych wydatków)
Fundusz celowy: w zależności od kosztów konkretnej rzeczy (kwota przeznaczona na prezenty urodzinowe zapewne będzie niższa niż kwota, którą chcesz oszczędzić na remont mieszkania)
- Kiedy zakładasz dane konto?
Poduszka finansowa: poduszkę budujesz jak najprędzej możesz, od niej zaczynasz ogarnianie swoich finansów.
Fundusz celowy: fundusz celowy zakładasz dopiero wtedy, gdy zaczynasz oszczędzać na coś konkretnego. Możesz tworzyć różne fundusze w różnych momentach.
- Co zrobić, gdy wykorzystasz kasę z konta?
Poduszka finansowa: jeśli wydarzy się coś nieoczekiwanego i wykorzystasz oszczędności z poduszki finansowej, to jak najszybciej ją uzupełniasz, aby zaczęła znów chronić Cię przed nieoczekiwanymi wydatkami
Fundusz celowy: gdy wykorzystasz pieniądze z funduszu celowego, to możesz go po prostu zamknąć. Dodatkowo możesz, ale nie musisz, zacząć oszczędzać na nowy cel (chociaż lepiej zawsze mieć jakiś cel, to motywuje!)
- Gdzie trzymać pieniądze?
Poduszka finansowa: obligacje detaliczne Skarbu Państwa, lokaty, konta oszczędnościowe
Fundusz celowy: przy krótkoterminowych celach konta oszczędnościowe i lokaty, przy długoterminowych celach: obligacje detaliczne Skarbu Państwa, a nawet ETFy (o ETFach dowiesz się więcej z tego odcinka podcastu Girls Money Club oraz z tego webinaru).
Jak krok po kroku zbudować fundusz celowy?
Budowa funduszu celowego to uporządkowany proces, który można podzielić na pięć konkretnych etapów. Oto one.
Krok 1: Określ swój konkretny cel finansowy
Określ, na jaki konkretny cel chcesz w danym momencie zaoszczędzić pieniądze.
Jeżeli dopiero zaczynasz ogarniać swoje finanse, to tym celem może być budowa poduszki finansowej. (O tym, dlaczego tak jest, posłuchasz w 23. odcinku podcastu Girls Money Club „Od czego zacząć ogarnianie swoich finansów?”).
Ale jeśli już tę poduszkę zaczęłaś budować lub masz ją zbudowaną, to możesz pójść o krok dalej i wybrać inny cel, który jest dla Ciebie ważny lub ekscytujący. Istotne jest to, aby był to cel, który naprawdę Cię motywuje i jest do Ciebie dopasowany.
To może być cel, który chcesz zrealizować w ciągu najbliższych miesięcy (np. wycieczka do Azji w okresie zimowym), a może być to też cel długofalowy (oszczędzanie na założenie własnej firmy, na dom w Toskanii).
Wybierz cele, które:
- są dla Ciebie istotne na ten konkretny moment (np. urodzinowy weekend w Rzymie za 2-3 miesiące)
- będą dla Ciebie oznaczały rozwój w wymarzonym kierunku (np. kurs języka angielskiego)
- chcesz ogólnie w życiu zrealizować, ale przytłaczają Cię ze względu na to, że są duże i ważne (np. własne mieszkanie w innym kraju, założenie firmy odzieżowej)
Krok 2: Określ, jak dużo pieniędzy chcesz/potrzebujesz oszczędzić
Aby zacząć oszczędzać na określony cel, ważne jest także to, aby mieć w głowie (a najlepiej w komputerze lub na papierze) konkretną kwotę, do której dążysz.
Oczywiście, nie zawsze jest to proste. Gdy oszczędzasz na wkład własny na mieszkanie, ale wiesz, że ten cel zrealizujesz dopiero za kilka lat, to warto mieć świadomość, że potrzebny wkład własny będzie większy. Podobnie jest z oszczędzaniem na podróż za kilka miesięcy – o ile możesz sprawdzić ceny biletów lotniczych obecnie, to gdy już będziesz je kupować, mogą być one inne. Warto więc mieć elastyczność i uwzględnić potencjalne korekty.
Nie zmienia to faktu, że posiadanie jakiejś docelowej kwoty, nawet przybliżonej, jest szalenie ważne. Dzięki temu możemy bowiem na bieżąco śledzić postępy w oszczędzaniu i motywować się do dalszej drogi w kierunku konkretnego celu.
Gdy widzimy, że mamy już 10%, 20%, 50% itd. docelowego funduszu na wakacje, to z czasem zaczynamy już czuć ten miękki piasek pod stopami i ciepły wiatr we włosach. Podobnie jest z funduszem celowym na urządzanie mieszkania – gdy patrzymy, jak on rośnie i jak jesteśmy coraz bliżej wybierania płytek do własnej łazienki albo doniczek na ukochane kwiaty, to łatwiej jest nam odmówić sobie bieżących zachcianek i budować oszczędności na spełnienie naszego marzenia.
Krok 3: Wybierz zakres czasowy
W tym kroku ustalamy sobie ramy czasowe istnienia naszego funduszu celowego. Czasem będą one bardzo konkretne: gdy robimy fundusz na wydatki świąteczne lub przyjęcie z okazji 30. urodzin, to chcemy wykorzystać te pieniądze w określonym momencie.
Natomiast czasem te ramy czasowe będą trudniejsze do jednoznacznego ustalenia, zwłaszcza w przypadku długofalowych celów, takich jak oszczędzanie na własne mieszkanie.
Warto wtedy przejrzeć nasze dotychczasowe oszczędności oraz realnie ocenić, ile pieniędzy jesteśmy w stanie odłożyć każdego miesiąca – i odnieść do kwoty, którą chcemy zaoszczędzić.
Jeśli póki co jesteśmy w stanie odłożyć naprawdę niewiele każdego miesiąca, a chcemy kupić mieszkanie – i jeśli okaże się, że będziemy musiały oszczędzać przez wiele lat, żeby w ogóle cen cel zrealizować – to może nas to nieco zdołować. Ale zamiast się poddać, warto wtedy zastanowić się, co mogę zrobić, aby tempo przyrostu oszczędności było szybsze. Tu masz dwa rozwiązania:
- Optymalizacja wydatków (jeśli nie panujesz nad wydatkami, sprawdź mini-kurs „Finansowy start”)
- Zwiększanie zarobków: negocjacje swojej pensji (przełam się i spróbuj: wskazówki znajdziesz w 16. odcinku podcastu GMC), stworzenie dodatkowego źródła przychodu (odcinek 7. podcastu i ścieżka w Klubie GMC), lub założenie własnego biznesu (najtrudniejsze, ale warte wysiłku; o pomyśle na biznes posłuchasz w odcinku 10.)
Walcz o te pieniądze, bo w ten sposób walczysz o swoje marzenia! Ustalaj sobie jasne cele i terminy wykonania, bo to motywuje i zwiększa dyscyplinę.
Krok 4: Zadecyduj, gdzie najwygodniej będzie Ci trzymać pieniądze na ten konkretny cel
Przy funduszach celowych jest więcej miejsc, w których można trzymać pieniądze w porównaniu do poduszki finansowej. Ogólnie, miejsce i instrumenty, w których przechowujemy oszczędności, zależą przede wszystkim od zakresu czasowego, który wyznaczyłyśmy na konkretny cel.
Gdy mamy cele krótkoterminowe (kilka miesięcy, max 2 lata), pieniądze warto odkładać na najlepszej lokacie lub koncie oszczędnościowym, jakie znajdziesz.
Gdy oszczędzasz w perspektywie kilku lub kilkunastu lat, ulokuj pieniądze w obligacjach (detalicznych oraz notowanych na rynku) oraz w akcjach (w formie funduszy ETF). Im dłuższy zakres czasowy, tym mniejsze jest ryzyko powiązane z inwestowaniem w akcje, więc jeśli Twoje cele chcesz spełnić dopiero za kilkanaście lub kilkadziesiąt lat (dom w Toskanii na emeryturę 😉), to przemyśl przede wszystkim właśnie akcje, dzięki którym szybciej zbudujesz majątek niż za pomocą obligacji.
Krok 5: Zaplanuj konkretne przelewy na ten fundusz celowy w swoim budżecie
Ten krok to już czyste technikalia – tu podejmujesz konkretne działania, dzięki którym budujesz oszczędności w ramach funduszu celowego.
Najskuteczniejszy sposób to stworzenie systemu automatycznych przelewów na konkretne konto lub rachunek rejestrowy/maklerski. Takie automatyczne przelewy możesz ustawić dzień-dwa dni po wpłynięciu wypłaty na konto. Taki zabieg ma ważny cel: dzięki niemu „płacisz najpierw sobie”, czyli od razu budujesz oszczędności, a dzięki temu zapobiegasz także inflacji stylu życia.
Nie zawsze jednak ten system będzie dla Ciebie odpowiedni lub łatwy do wprowadzenia. Automatyzacja jest problematyczna, gdy:
- Zarabiasz niewiele (w takim przypadku spróbuj ustawić nawet malutkie przelewy, na 50 zł lub 100 zł. One też robią różnicę! A jeśli nie dasz rady, bo Twój budżet wymaga jeszcze pracy, to ustaw sobie przypominajkę w telefonie lub jako karteczkę, abyś miała Twoje cele cały czas przed oczami.)
- Jesteś freelancerką i masz nieregularne przychody (w takim przypadku przelewaj pieniądze na fundusze celowe tuż po otrzymaniu zapłaty na swoje produkty czy usługi albo także zapisz sobie przypominajki w widocznych miejscach).
I to wszystko! Właśnie stworzyłaś swój pierwszy fundusz celowy w 5 krokach.
Fundusz celowy jako narzędzie do spełniania marzeń
Fundusze celowe to prosta koncepcja, ale wiele osób wciąż z nich nie korzysta. A tymczasem w tej prostocie jest siła! Wyodrębnianie sobie funduszy celowych zwiększa naszą motywację i regularnie przypomina nam o tym, do czego chcemy w życiu dążyć – co jest bardzo ważne w świecie pełnym zmian i w natłoku codziennych zadań. Tym samym, fundusze celowe są po prostu skutecznym narzędziem do spełniania marzeń. Brzmi nieźle, prawda?
Wolisz słuchać?
Posłuchaj 70 odcinka podcastu:
